Teatro de entroido en galicia

Batallas grupais

 Dende a Idade Media temos documentadas en Europa batallas grupais no Entroido con auga, ovos, fariña, fabas, améndoas, laranxas... tanto nos entroidos rurais como nas cidades, e dende principios do século XX tamén de Batallas de Flores. Estas últimas foron introducidas en Galicia polos alcaldes coa intención de refinar as loitas (A Coruña, 1916), pero responden a unha antiga tradición cortesá con raíces medievais e existiron noutros lugares de Europa. Algunhas de estas batallas con comestibles aínda están vivas, como a Narangina italiana do carnaval de Ivrea (Turín), e o séu reflexo aparece no teatro de entroido castelán dende finais do século XV (Égloga de Antruejo de Juan del Encina, ca. 1495, vv. 81-100):

                                                          Vieras los ajos guerreros, con morteros
                                                          huertemente encasquetados,
                                                          saltando por essos prados
                                                          muy ligeros
                                                          con lanças y majaderos;
                                                          los gallos por los oteros
                                                          muy corridos, 
                                                          cansados, muertos, heridos
                                                          a poder de cañaveros.
                                                          Las cebollas enristraron
                                                          y assomaron
                                                          por ensomo de aquel teso;
                                                          los huevos, mandega y queso
                                                          no pararon,
                                                          que soncas llugo botaron
                                                          y al Carnal triste dexaron.
                                                          En revuelta
                                                          va huyendo a rienda suelta.
                                                          Hasta agora pelearon.

  En Pontevedra temos documentadas batallas de ovos no entroido, repetidamente prohibidas polas autoridades aínda que non desapareceron ata finais do século XIX (ca. 1878), cando a suba do prezo dos ovos as fixo prohibitivas. Tamén existiron no entroido pontevedrés lanzamentos de laranxas, pero polas noticias que temos parece que eran pantomimas de cortexo nas que as mozas lles tiraban as froitas dende as xanelas ou balcóns aos mozos que lles gustaban, tanto no entroido como noutras festas, e con elas os mozos rifaban entre eles a laranxazos. No caso dos ovos, en Ourense os mozos os lanzaban no século XIX ás mozas que se asomaban a xanelas e balcóns, sendo sustituidos a principios do século XX por auga botada con xiringas.

 En Galicia foron máis frecuentes no entroido as loitas con farelos ou fariña, as batallas con chichotes (xiringas artesanais cheas de auga sucia), e as disputas de mouros e cristiáns, que en moitas localidades facíanse no entroido. Tamén existiron en moitos sitios loitas de sexos nas que mozos e mozas enfrontábanse pola posesión do boneco do Entroido e/ ou rifaban en verso, oralmente ou por medio de papeis que deixaban escritos en lugares públicos.

Mouros e cristiáns Fareladas Chichotes

Narangina de Ivrea

Batalla de frores nun asalto ao castelo do Amor.  Salterio de Peterborough, séc. XIV (Bruselas, Bib. Royale. Ms. 9961, fol 91v)